Resavska lepotica – Resavska pećina nalazi u istočnoj Srbiji, na 20 km od Despotovca, u krečnjačkom brdu zvanom (Babina glava), na obali kraškog polja (Divljakovac), kod sela Jelovac. Od prestonice Beograda, udaljena je 152 km, od Despotovca 20, a od sela Jelovca oko 5 km. Nazivaju je još i Divljakovačka pećina.
Spada u najveće i najlepše pećine u našoj zemlji. Stara je oko 80 miliona godina, a smatra se da su ukrasi u njoj počeli da se stvaraju pre ledenog doba (stari nakit u pećini procenjuje na 45 miliona godina). Detaljnim istraživanjem utvrđeno je da su u praistoriji u njoj boravili ljudi prvenstveno pronalaskom oruđa, klinova i kamenih vrhova kopalja. Pre nego što je otkrivena 1962. godine, pećinu su koristili čobani kao sklonište od nevremena. Jedan od čobana je otkriva 1962. godine sa svilajnačkim planinarima, da bi već iste godine ona bila detaljno ispitana od strane novosadskih speleologa, na čelu sa dr Jovanom Petrovićem. Radovi na uređenju pećine su trajali 10 godina, što znači da je pećina zvanično otvorena za posetioce 1972. godine, tačnije 22. aprila.
Dugača je oko 4 i po kilometra. Detaljno je istraženo oko 2830 metara pećine, a za posetioce je uređeno oko 800 metara. U njoj se nalaze prelepe dvorane, okamenjeni vodopadi, stalaktiti, stubovi, kanali… Ukrasi su u tri boje: crvenoj (od oksida gvožđa), beloj (od kristalog kalcijuma) i žutoj (od primesa gline). Nakit pećine počinje od samog ulaza koji se nalazi na 485 m n.v. Nakit nastaje rastvaranjem kalcijum karbonata, a boja zavisi od minerala kroz koji prođe voda. Pojavljuje u tri boje, a to je crvena, žuta i bela. Najdominantnijia je crvena boja koja potiče od oksida gvožđa, bela potiče od kristalnog kalcijuma, a žuta od primesa gline. U pećini su zastupljeni i mahovina i lišajevi nastali pod uticajem reflektora, a ima i slepih miševa.
Resavska pećina je višespratni speleloški objekat koji se prostire na tri nivoa, a samo dva su uređena za posetioce. Kroz pećinu posetioci se kreću spiralnom betonskom stazom, koja prolazi kroz različite dvorane na dva nivoa (gornja i donja galerija). U gornjoj galeriji obilaze se četiri dvorane: Dvorana sraslih stubova ili kolonada, Dvorana košnica sa tri stalagmita u obliku stare košnice, Predvorja istorije – tako nazvane jer su u njoj pronađeni kamena sekira i vrhovi koplja, lobanja polarne lisice i ognjište praistorijskog čoveka, Kristalna dvorana – najbogatija pećinskim nakitom. Na nižem nivou nalazi se donja galerija sa nekoliko posebnih dvorana: Koncertna dvorana ili Dvorana kipova – najveća i najlepša u kojoj se nalazi zaštitni znak pećine – kip majke sa detetom, u stvari stalagmitski stub koji je visok 12 metara, zatim Bobanova dvorana, Koralni kanali dvorana sa formacijama, Blatna dvorana ili Kepina dvorana. Iza poslednje, Kepine dvorane, nalaze se po jedan stalagmit i stalaktit koji rastu jedno prema drugom koji se zovu Ljubavni sastanak kroz hiljadu godina ili Ljubavna čežnja. Pretpostavlja se da će se kroz hiljadu godina spojiti „poljupcem“.
Za posetu se treba dobro obući jer je temperatura svega sedam stepeni, a koncentracija vlage u vazduhu je velika, od 80 do 100 odsto. Unutrašnjost pećine obiluje brojnim i raznovrsnim stubovima, stalaktitima, stalagmitima, draperijama i okamenjenim vodopadima. Zastupljene su skoro sve vrste pećinskih ukrasa kitnjastih formi od masivnih stubova stalagmita i stalaktita do malih kadica sa perlama na pećinskom dnu. Pojedine grupe stalagnita ili kolonade dobile si posebno ime poput “Košnice”, “Deda i baba”, “Porodica Tarana”, i dr.Po bogatstvu i raznobojnosti nakita Resavska pećina opravdano nosi epitet resavske lepotice.
Poseta pećini traje oko 40 minuta. Cena ulaznice za odrasle iznosi 300 dinara, dok učenici, studenti, penzioneri i planinari treba da izdvoje 250 dinara. Deca do 7 godina ne plaćaju ulaznicu. Na svakih 30 plaćenih ulaznica jedna ulaznica je gratis. Vodiči, vozači, nastavnici ne plaćaju ulaznice. Radno vreme je od 9 do 17 časova.
Po otvaranju, pećina je imala i preko 200.000 posetilaca godišnje. Danas ovu pećinu obiđe između 40 i 50.000 ljudi na godišnjem nivou, zbog čega se smatra jednim od najposećenijih turističkih objekata u Srbiji.
Udruženje za razvoj turizma i ekologije „Srbija koju volim“ uz podršku Ministarstva trgovine, turizma i telekomunikacija Republike Srbije dodelilo je sertifikate najboljima u turizmu u okviru projekta „Najboljih 99 u Srbiji“. JP „Resavska pećina“ zauzelo je zavidno 21. mesto u kategoriji muzeja, kulturno-istorijskih spomenika, manifestacija i prirodnih atrakcija. Resavska pećina zajedno sa morfo-hidrološkim kompleksom „Lisine“ nalazi se u samom vrhu izabranih spomenika prirode. Na zaštićenim površinama oba spomenika prirode ustanovljava se režim zaštite drugog stepena.
Uredbom Vlade Republike Srbije iz 1995. godine Resavska pećina stavlja se pod zaštitu kao prirodno dobro od izuzetnog značaja i svrstava u prvu kategoriju zaštite kao spomenik prirode. Stavljena je pod zaštitu kao jedan od najznačajnijih i najlepših speleoloških objekata Srbije po bogatstvu i raznovrsnosti formi i kristalnih ukrasa. Ovaj spomenik prirode predstavlja podzemni oblik krasa sa posebnim morfološkim i hidrografskim pojavama i oblicima.
OPANAK
