Imena velikih i značajnih ličnosti iz srpske istorije kojima je Novo groblje večno počivalište duga je i stalno se dopunjuje. Ovo mesto u Ruzveltovoj ulici već 130 godina na jedinstven način beleži i pamti sve događaje iz burne istorije Beograda, ali i cele Srbije. Ovo je samo jedan od razloga zbog kojeg morate da posetite ovo mesto.
Kada je pre nekoliko godina Noć muzeja u svoj program uvrstila i Novo groblje ovaj potez se mnogima učinio čudan, jer “kako jedno groblje može da bude muzej”. Ipak, svi oni koji su prevazišli predrasude i strahove mogli su da se uvere da prestoničko Novo groblje zaista skriva neverovatne lepote i čudesa.
Novo groblje u Beogradu nije samo “groblje” – počivalište pokojnika, već mesto nadgrobnih spomenika od kojih su mnogi visoke umetničke vrednosti. Radili su ih srpski, jugoslovenski i strani značajni vajari – Đorđe Jovanović, Ivan Meštrović, Sreten Stojanović, Petar Palavičini, Lojze Dolinar, Toma Rosandić, Nebojša Mitrić…
Sem toga, ono je i svojevrsna učionica istorije zbog mnoštva grobova znamenitih istorijskih ličnosti, i memorijalnih celina – grobalja i kosturnica vezanih za istorijske događaje – objašnjava Neda Kovačević koja je zbog svog specifičnog hobija dosta vremena provela na ovom mestu.
Naime, ova Beograđanka poslednjih nekoliko godina radi na popisivanju svih prestoničkih spomenika, a značajan deo te celine predstavljaju i oni koji se nalaze upravo na Novom groblju u Ruzveltovoj ulici.
Groblje je nastalo 1886. godine kao treće prestoničko groblje za sahrane hrišćana. Prvi put je ubeleženo na planu Beograda iz 1884. godine, na mestu na kome se i danas nalazi.
Parižani imaju Per Lašez, a Beograđani Novo groblje
Imena velikih i značajnih ličnosti iz srpske istorije kojima je Novo groblje večno počivalište duga je i stalno se dopunjuje. Tu su glumci Mija Aleksić i Pavle Vuisić, književnici Ivo Andrić i Miloš Crnjanski, vojvode Živojin Mišić i Radomir Putnik, političari Nikola Pašić i Zoran Đinđić..
Prvi memorijalni spomenik na Novom groblju je bio Srpska kosturnica izgrađena 1907. godine u kojoj su sa Starog tašmajdanskog groblja, kod crkve Svetog Marka, preneti posmrtni ostaci ratnika iz srpsko-turskih srpsko-bugarskog rata. Ipak, svakako jedan od najupečatljivijih spomenika je Spomen kosturnica srpskih ratnika od 1912. do 1918.
Ovaj spomenik-kosturnica podignut je na prostoru ranijeg Srpskog vojničkog groblja. U kosturnicu su preneti i zemni ostaci izginulih ratnika u vreme Balkanskih ratova. Monumentalni monolit spomenika nad kosturnicom simbolizuje snagu naroda koja je istaknuta u vidu dvoglavog kamenog belog orla. Pod njegovim nogama leži orao na položenim zastavama, izliven u crnoj bronzi. Na vrhu stene je vojnik, pobednik, spreman da puškom u ruci brani svoju Otadžbinu, koju simboliše visoko podignuta zastava – priča Neda Kovačević i dodaje da knjiga sa imenima sahranjenih u Kosturnici beleži 3529 identifikovanih i 1074 neindentifikovanih ratnika.
Posebnu znamenitost Novog groblja čine vojnička groblja gde su sahranjeni kako pripadnici srpske i savezničkih armija tako i italijanskih, austrougarskih i bugarskih snaga. Naša sagovornica naročito ističe spomenik “Ruska slava”.
– Spomenik „Ruska slava“ predstavlja kriptu-postament na kojem stoji figura anđela-pobednika s mačem. U kriptu su prebačeni ostaci 387 oficira i vojnika ruskog ekspedicionog korpusa, koji su poginuli 1916 -1918. godine na Solunskom frontu, gde se ruska vojska borila rame uz rame sa srpskim i francuskim vojnicima. Takođe, tu je sahranjeno 136 oficira i vojnika dve ruske artiljerijske brigade, koji su branili Beograd tokom opsade austro-ugarske i nemačke vojske. Ovde je pohranjen i prah četiri ruska vojna zatvorenika, koje su streljali Austrijanci u Goraždu zato što su odbili da utovare municiju za front, kao i dva mornara s broda „Tiraspolj“, poginulih u luci kod Kladova, i još oko sto ruskih vojnika preminulih u bolnicama okupirane Srbije 1915-1918 – ističe Neda Kovačević.
Dve zasebne celine na Novom groblju predstavljaju groblje boraca NOR-a i Aleja zaslužnih građana.
Ipak, možda još i više od ovih “zvaničnih” delova groblja, Novo groblje već 130 godina predstavlja jedna ogroman, jedinstveni spomenik svih onih običnih, “malih” Beograđana koji su u proteklim decenijama živeli na ovim prostorima. Aoni nisu zaslužili zaborav.
Zato, ostavite strah kod kuće i krenite u obilazak beogradskog “muzeja na otvorenom”. Neka to bude prva strana vaše lične velike enciklopedije srpske istorije i kulture.
Izvor:dnevno
