Malo je pesama koje su tako duboko i istinito u stihovima opisali sve nedaće i patnju srpskog naroda tokom Prvog svetskog rata.
Osim legendarne “Tamo daleko”, to je svakako još i “Kreće se lađa francuska”.
Međutim, iako sigurno znate reči ove “tugovanke”, malo ljudi zna da mi zapravo koristimo prerađenu, skraćenu verziju, dok je original još tužniji i potresniji!
Solunski front 1917. godine… Opština Mikra, logor neraspoređenih oficira. U jednom od šatora pešadijski pukovnik Branislav Milosavljević “lak na peru” piše pesmu. Mesecima već gleda kako njegovi ratni drugovi – saborci i sapatnici odlaze dalje, u Bizertu, na daleki afrički kontinent kako bi tamo zalečili svoje rane i vratili se u borbe.
Međutim, put preko mora je dug i prepun opasnosti, a nemačke podmornice vrebaju u dubokim vodama. Mnogi zbog njih nikada nisu ni stigli na odredište. Upravo njima pukovnik Milosavljević piše… I tako nastaje pesma “Izgnanici”, prvi put objavljena u zbirci “Mač i lira” 1922. godine.
Mi danas, međutim, ovu pesmu znamo pod drugim imenom i u znatno skraćenijoj verziji – “Kreće se lađa francuska”. Evo priče o njoj i njenom autoru.
Pukovnik Milosavljević je preživeo rat i objavio svoju zbirku pesama. Već u izdanju iz 1930. (odakle je gornja strana) napominje se da se “ova pesma, danas svima poznata, peva se sa izmenjenim tekstom”.
Drugu verziju je posle rata objavio i Nikolas Balon, pariski muzičar, koji je i komponovao rondo na ovu temu.
Ova verzija pesme nalazi se i na francuskoj gramofonskoj ploči “Veliki rat”, a peva je Živan Vasić.
