Mnogi šetači tašmajdanskog parka sigurno ni ne slute da se ispod njih krije neverovatna tajna glavnog grada. Šalitrena ili Tašmajdanska pećina, stara je između šest i osam miliona godina i za njeno nastajanje pobrinula se priroda. Ova pećina ima možda i najburniju istoriju od svih beogradskih i laguma.
Reč je o kompleksu od tri pećine, koje su međusobno povezane i koje su jedan od najvećih beogradskih turističkih potencijala. Evo istorije čuvene Tašmajdanske pećine –
Poznata je bila još i Rimljanima, jer su iz nje vadili kamen za gradnju starog Singidunuma. Posle različitih smena naroda, do Tašmajdana stigli su i Turci, koji su zapravo i kumovali njegovom današnjem nazivu (Tašmajdan u prevodu znači rudnik kamena ili kamenolom).
Karađorđe je u pećinama ispod beogradskog parka imao štab kada je otimao grad od Turaka u Prvom srpskom ustanku. One su potom bile sklonište od austrougarskog bombardovanja grada u Prvom svetskom ratu, da bi u Drugom svetskom ratu nemački komandant Aleksandar Foler betonirao podove i uneo armirane betonske lukove.
Malo je onih koji znaju da je jedan od najlepših parkova u Beogradu bio Staro groblje –
Tu je počivala kompletna elita ondašnje Srbije, od Đure Jakšića, preko Josifa Pančića, pa nadalje. Centralni deo parka pripadao je pravoslavcima, bliže Takovskoj ulici sahranjivani su katolici i protestanti, a u okolini bašte restorana „Šansa“ počivali su vojnici, utopljenici i samoubice. Ono je formalno preseljeno na teritoriju današnjeg Novog groblja, međutim, i danas ko dublje zakopa lopatom opet će tamo naći kosti.
Jedan deo groblja nije jednostavno preseljen. Survan je kroz rupu u zemlji pravo u pećinu ispod Tašmajdana. A onda je taj mrak godinama kasnije progutao još jednu žrtvu –
– Nekoliko decenija nakon Drugog svetskog rata, odlomio se deo gornjeg svoda ove pećine. Zemlja se bukvalno otvorila, a u mračne hodnike Tašmajdana upalo je, prema pričama, dete koje se tog trenutka igralo u parku iznad. Odlomljeni deo svoda još uvek se nalazi unutra, ali priča o detetu još uvek nije dokumentovana. Taj deo, iznad svoda pećine, danas je obezbeđen čvrstim čepom od armiranog betona – kaže za “24 sata” arheolog Rade Milić.
Pećina krije još jednu morbidnu praksu – studenti medicinskog fakulteta su posle Drugog svetskog rata saznali za kosti koje tu leže. Šunjali su se unutra i krali ih za vežbe. I zaista, sasvim je jasno da je pećina u stvari raka. Još uvek se u tavanicama pećine mogu naći zaglavljeni delovi ostataka mrtvačkih kovčega.
