Crkva posvećena Rođenju Presvete Bogorodice, poznata i kao „Bela crkva” se nalazi na nekoliko kilometara istočno od sela Beljajka, u opštini Despotovac. Sagrađena je pre 1796. godine i danas predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture. Pripada Eparhiji braničevskoj Srpske pravoslavne crkve.
Nema pouzdanih izvora koji govore o ktitoru, osim što se u crkvi na kamenoj ploči nalazi uklesan tekst na staroslovenskom jeziku gde se pominje da je crkva 1796. godine 16. maja obnovljena za vreme mitropolita Metodija. Za donatora ove obnove pominje se oberknez Petar, poznata istorijska ličnost iz Prvog ustanka.
Živopis manastira Manasija: Vrhunac lepote srpskog srednjovekovnog slikarstva
Prema narodnoj tradiciji nastala je istovremeno kada i manastir Manasija, odnosno početkom XV veka. Uprkos činjenici da za sada ne postoje neki pouzdani istorijski podaci koji bi ovu tezu potvrdili, “Bela crkva” je po svojim arhitektonskim i likovnim kvalitetima veoma bliska manjim objektima iz doba despotovine, shodno tome bi se i ovo datiranje moglo prihvati sa dosta sigurnosti.
Autor: Zblagojevic – Sopstveno delo, CC BY-SA 4.0, Veza
Crkva je jednobradna građevina skromnih dimenzija, 10×4,5 metra. Prema spoljašnjem izgledu stiče se utisak da je crkva građena iz dva dela i da je kasnije dozidana priprata. Cela crkva sazidana je od kamena peščara, dok je unutrašnjost crkve vrlo jednostavna i siromašna. Karakteristično je da je crkva vrlo lepo živopisana, ali bez podataka o autoru.
Na bočnim zidovima crkve nalaze se freske cara Dušana, Proklete Jerine, Svetog Nikole, a odmah kod vrata je freska verovatno ktitora koji drži maketu crkve u ruci. Na ulazu u oltarski prostor je vrlo jednostavan ikonostas, bez ukrasa i sa malo duboreza očigledno novijeg datuma.
Autor: Zblagojevic – Sopstveno delo, CC BY-SA 4.0, Veza
Crkva Rođenja Presvete Bogorodice u Beljajki utvrđena je za nepokretnim kulturno dobro – spomenik kulture, odlukom Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Kragujevca broj R 90/1 od 19.03.1969. godine.