Mijajlova jama je zaštićeni memorijalni spomenik prirode i jedini speleološki objekat sa tim vidom zaštite u Srbiji. Nalazi se na severozapadnom obodu Kučaja, tri kilometra jugoistočno od Senjskog rudnika u opštini Despotovac. Na osnovu predanja, jama je dobila ime po pastiru Mijajlu koga je ovan gurnuo dok je svirao na ivici jame. Nestao je u ponoru, a voda je kažu, iznela njegovu frulu negde kod Sisevca.
Smeštena je na 710 metara nadmorske visini i predstavlja duboku vrtaču u krečnjaku u šumi na Pasuljanskim livadama. Nakon 650 m od ulaska u šumu stoji jedva primetno skretanje na stazu ka najatraktivnijem mestu cele Jablanice – Mijajlovoj jami.
Po tipu je prost fosilni i vertikalni ponorski speleološki objekat. Ukupne je dužine 297 metara. Dužina istraženih kanala iznosi 192,5 metara. Jama ima dva otvora. Glavni, impozantih dimenzija, je sa leve strane i manji, u desnoj vrtači. Treba prići oprezno, mesto je dosta nepristupačno i opasno!
Mijajlova jama je zaista fascinantno mesto i vredi ga obavezno pogledati zato što ima i velik istorijski značaj. Preko 1000 ljudi je u nju bačeno tokom II svetkog rata. U danima okupacije u periodu od 1941. do 1945. godine, četnici komandanta Gačića, pobili su i bacili u jamu više od hiljadu ljudi, boraca i simpatizera NOR-a.
Iznad jame je 1951. godine postavljena spomen ploča. Kasnije je zamenjena novom.
Jama je zaštićena kao memorijalni spomenik prirode 1978. godine. Revizijom iz 2004. i 2005. godine potvrđen joj je ranije dodeljeni stepen zaštite.
Neverovatan je i geomorfološki fenomen. Jedna od najdubljih jama u Srbiji, dubina jame iznosi 150 metara, a prosecna širina vertikalnog grotla, koje se ka dnu sužava, iznosi 25 metara.
Kratku stazu od skretanja do same jame treba preći pešice, dosta je uska i završava sa ogromnim grotlom jame. Da smo pred samom jamom upozorava nas skromni i pomalo zaboravljeni spomenik.
Mesto Mijajlova jama utvrđeno je za nepokretno kulturno dobro kao znamenito mesto, odlukom SO Despotovac 1983. godine. Jama je zaštićena kao memorijalni spomenik prirode 1978. godine i jedini je speleološki objekat sa tim vidom zaštite u Srbiji.
Na oko 1 km sa oko 150 m spusta od Mijajlove jame krije se još uvek neafirmisani vodopad „Donji Bigar“.
