Aleksandar Mišić Aca, sin slavnog vojvode Živojina Mišića, bio je srpski oficir u vojsci Kraljevine Srbije. Učestvovao je u Balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu, nakon čega je, sve do 1922. godine bio član vojske Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca.
Nakon napuštanja vojske i penzionisanja, oficir Mišić preuzima službu v.d. upravnika Vranjske Banje i na tom mestu ostaje sve do poziva Dragoljuba Draže Mihailovića da se prikljući četničkim odredima Jugoslovenske vojske.
Malo nakon početka Drugog svetskog rata u Srbiji, kao penzionisani oficir Aleksandar Mišić u svojoj kući u selu Stugarnik 11. maja 1941. godine dočekuje generalštabnog pukovnika Dragoljuba Mihailovića sa kojim donosi odluku o nastavku borbe protiv okupatora i stvaranju gerilske vojske na celom prostoru Kraljevine Jugoslavije.
U noći između 10. i 11. maja 1941. godine sa jednim delom Gorskog odreda u kući vojvode Živojina Mišića u selu Struganik došli su generalštabni pukovnik Dragoljub Mihailović, major Miodrag Palošević i narednik Perović. Pukovnik Mihailović se sastao sa vojvodinim sinom, majorom Aleksanrom Mišićom, radi dogovora sa svojim starim prijateljem. Draža je, s vrata, rekao:
„Aleksandre, ti i ja ćemo podići treći ustanak. Učinićemo sve da narodu olakšamo ovo robovanje i da se mi, stari Solunci, ne obrukamo. Borićemo se do kraja.”
Za vreme Drugog svetskog rata bio je komandant Ribničkog četničkog odreda u Četničkim odredima Jugoslovenske vojske, obaveštajac i jedan od glavnih ustaničkih vođa uz pukovnika Dragoljuba Mihailovića tokom ustanka 1941. godine. Zarobljen je od strane Nemaca 6. decembra 1941. godine tokom okupatorske ofanzive Ravnu Goru koja je nosila šifrovano ime Operacija Mihailović.
Posle zauzimanja partizanskog Užica, Nemci su 3. decembra izdali naređenje za Operaciju Mihailović, napad na njegove snage na Ravnoj gori. Mihailović se sklonio kod Mišića u Struganiku. Tu su opkoljeni, ali je Mihailović jedva uspeo pobeći. Nemci su zarobili Mišića i Fregla i kasnije ih streljali.
O herojskoj smrti oficira Mišića malo se zna. Bio je čovek koji se bori do poslednjeg atoma snage, pa je na samom kraju uradio stvar zbog koje su mu se i Nemci poklonili.
U autobiografskom romanu Mome Kapora “Lep dan za umiranje” nastalom tokom bombardovanja Srbije 1999. godine naš pisac piše o neverovatnom podvigu i herojskoj smrti dvojice junaka, Aleksandra Mišića i Slovenca majora Fregla.
Priču, koja je našem piscu dala snage da izdrži teške dane rata u Srbiji, prenosimo u celosti:
“Kada su Nemci 1941. godine u selu Strugarniku, uhvatili dva majora kraljevske vojske, Aleksandra Mišića i njegovog kolegu, Slovenca Flegla, odvali su ih u Valjevo da ih streljaju.
Pre toga, ponudiše majoru Aleksandru, sinu vojvode živojina Mišića, da mu poštede život, budući da mu je majka bila čistokrvna Nemica i zvala se Lujza.
“Pola vaše krvi je nemačko…”- kazao mu je tada nemački oficir.
“Ta polovina je istekla na Kolubari!”- odgovorio je sin vojvode Mišića.
Kao oficiri, osuđenici su imali prava na poslednje želje.
Aleksandar Mišić zatražio je da mu odvežu ruke i dozvole da odreši pertlu na levoj cokuli, što mu je i omogućeno.
Major Flegl, zatražio je od komandanta dozvolu da sam komanduje streljačkim vodom na svom pogubljenju, i nemački oficir, zadivljen njegovom hrabrošću, to mu i odobri.
“Nišani”- komandovao je hrabri major, a kada su Nemci podigli puške na dvojicu oficira pred zidom, Aleksandar Mišić hitro svuče cokulu sa noge i zavitla je na njih.
Želeo je da umre u borbi i to je bilo najviše što je mogao da učini pre no što je major Flegl komandovao: “Feuer!”, posle čega su obojica pala jedan preko drugog.
Mislim na majora Mišića i ove noći dok potmulo reži nebo prepuno neprijateljskih aviona.
Kao i ostali moji sugrađani, osuđen sam na smrt.
Izlazim na avliju i zurim u mračno nebo odakle će za koji čas doleteti bomba.
Ne nosim nikakve cipele na šniranjem pa lako skidam levu mokasinu i zavitlam je unebo gađajući avione što se obrušavaju na moj grad.
Mokasina pada na komšijsku šupu i ostaje na njenom krovu. Šta ću sad bez jedne mokasine?”
Ukazom Jugoslovenske vlade u egzilu, od 14. januara 1942. godine, Aleksandar Mišić posthumno je odlikovan ordenom Karađorđeve zvezde IV stepena sa mačevima, zajedno sa generalštabnim majorom Ivanom Fleglom.
Autor: Opanak (S.V)
