Poznate su nam reči crnogorske himne “Oj svijetla majska zoro”, međutim, malo ko u Srbiji zna da je ova pesma izvorno srpska. Dokaz za to su i reči poput “junaštva svijetla zora”, a pominjao se i “srpski rod”. Crnogorci su je, za potrebe himne, prekrojili i danas se peva o “svijetloj majskoj zori” i nigde više u njoj nema “srpskog roda”.
Naime, davne 1863. godine na jednoj beogradskoj pozornici prvi put je izvedena pesma “Oj junaštva svijetla zoro”, i to u sklopu junačke igre u tri dela s pevanjem po imenu “Boj na Grahovu ili krvna osveta u Crnoj Gori”.
Kako je Muzikološki institut SANU objavio u svom zborniku naučnih radova 1995. godine, originalni tekst pesme iz 1963. je glasio:
“Oj, junaštva svijetla zoro oj!
Majko naša Crna Goro!
Na tvojim se vrletima oj!
Razbi sila dušmanima.
Jedina si za slobodu oj!
Ti ostala srpskom rodu.
Dat’ će Bog i sveta Mati oj!
Da se jednom sve povrati.
Autor stihova nije poznat, niti je ovo delo štampano, ali su ipak pukom srećom stihovi pribeleženi i zapamćeni.
1888. godine ova pesma ušla je i među Crnogorce i postala, čak, deo obaveznog nastavnog plana i programa u školama.
Međutim, pre Drugog svetskog rata oformljeno Crnogorsko državno vijeće 1937. godine odlučilo je da reči ove pesme budu prerađene.
Prva strofa u novoj verziji izgledala je ovako:
“Vječna naša Crna Goro,
Tvoj Lovćen je car Jadrana,
Ka seljaka tvojih đela,
Kad su čija opjevana?”
Tokom Drugog svetskog rata himna je imala i partizansku verziju:
“Oj svijetla majska zoro,
Majko naša Crna Goro,
Listaj goro, cvjetaj cvijeće
Crna Gora u boj kreće
Crna Gora u boj kreće
Bez pobjede doći neće/Robovati više neće.”
Zatim je, nakon Drugog svetskog rata došla i nova promena, koja je danas zvanična himna Crne Gore:
“Oj svijetla majska zoro
Majko naša Crna Goro
Sinovi smo tvog stijenja
I čuvari tvog poštenja.
Volimo vas, brda tvrda,
I stravične vaše klance
Koji nikad ne poznaše
Sramotnoga ropstva lance.
Dok lovćenskoj našoj misli
Naša sloga daje krila,
Biće gorda, biće slavna
Domovina naša mila.
Rijeka će naših vala,
Uskačući u dva mora,
Glas nositi okeanu,
Da je vječna Crna Gora.”
U Srbiji često se može čuti i ova verzija, valjda, napravljena u inat onima koji su srpsko ime izbacili iz izvornog teksta:
“Oj svijetla majska zoro,
Majko naša Crna Goro,
Sinovi smo tvog stijenja
I čuvari tvog poštenja
Lovćen nam je oltar sveti,
U njega smo svi zakleti.
Na Lovćenu Njegoš spava
Najmudrija srpska glava.
Lovćen krase Petrovići
A Kosovo Obilići.
Lovćen krasi grob Njegošev
A Kosovo grob Milošev.
Durmitore, je l’ ti žao
Što se Lovćen opjevao?
Ne, neka ga, nek’ se pjeva
Zasluga je Njegoševa.”
Opanak, Telegraf