Mojsinjska gora se nalazi u središtu Srbije – na području opštine Ćićevac – na nekoliko kilometara od autoputa Beograd – Niš, kada se krene prema Kruševcu. Ovaj predeo od oko 150 km2 je predložen za zaštitu od strane Zavoda za zaštitu prirode kao predeo izuzetnih odlika zbog nenarušene prirodne ambijentalne celine i značajne kulturne baštine koja seže 6.000 godina unazad.
Osim praistorijskih arheoloških nalazišta, život na ovom prostoru dokumentuju antički lokaliteti, a najznačajnije je postojanje velikog broja sakralnih objekata iz srednjeg veka kada se, prema zapisu jednog putopisca, ovde čulo samo “brujanje zvona i pojanje svetih kaluđera.” Prema nekim navodima pominje se 70. pa i 100 crkava, a danas ih je sačuvano 28. Mnoge su porušene, a negde su sveta mesta obeležena ikonom, krstom… Manastiri, crkve i isposnice su podizane pored izvora lekovite vode (po nekima isceliteljske) kojom ovaj kraj obiluje. Planinski potoci, zdenci i kladenci ukrašavaju zatalasano pobrđe čiji vrhovi ne prelaze 500 metara nadmorske visine.
Izdižući se kao rt između Zapadne i Južne Morave u blizini njihovog sastava u Veliku Moravu, Mojsinjska planina “zaustavlja” sa zapada dinarski, a sa istoka karpatski masiv, pa u geografskom smislu predstavlja VRATA Srbije.
Postoji puno legendi u ovom kraju. Jedna od poznatih je epska pesma “Smrt Vojvode Prijezde”, poslednjeg branioca Stalaća od Turaka koji je skočio u Moravu kada nije mogao da spasi grad koji je bio u doba kneza Lazara moćno utvrđenje na izlasku iz klisure. Na njenom drugom kraju, gde reka probija planinu, je postojao utvrđeni grad Gradina (Jerinin grad) koji je danas u ruševinama. Tu Južna Morava pravi neobičnu okuku koja gledana odozgo ima oblik delte – zatvaranja životnog kruga (po pričama, upravo je ovde mesto između tri gore -Mojsinjske, Poslonske i Đuniske, koje će sačuvati Srbe).
Sveti gaj ili “Mala Srpska sveta Gora” ima svoju mističnost, ali je lako dostupna. Pohodili su je i brojni slikari i pesnici.
topsrbija.com
