Sledeće godine 8. avgusta 2019 . godine navršava se tačno 90 godina od smrti jednog od najvećih prijatelja Srba, istaknutog humaniste, kriminologa i prijatelja Srbije Arčibalda Rajsa, čije su poruke iz njegovog antologijskog dela “Čujte, Srbi” o mentalitetu, snazi, ponosu, slobodarskom duhu, ali i slabostima i greškama Srba i danas, aktuelnije nego ikada.
Rudolf Arčibald Rajs rođen je 8. jula 1875. godine u nemačkoj pokrajini Baden.
Rajs je bio švajcarski forenzičar, publicista, doktor hemije i profesor na Univerzitetu u Lozani. Istakao se kao kriminolog radom na istraživanju zločina nad srpskim stanovništvom u vreme Prvog svetskog rata.
Istraživao je zločine austrougarske, nemačke i bugarske vojske nad civilnim stanovništvom, a posebno je napravio osvrt na stradanje srpskog stanovništva od “austro-madžara” počinjenim nad stanovništvom Mačvanskog Prnjavora i okoline.
Po Rajsovoj želji, njegovo izvađeno srce odneseno je u urni na Kajmakčalan, gde je sahranjeno zajedno sa ostalim oslobodiocima Solunskog fronta.
Na urni, koja je polomljena prilikom naleta Bugara u Drugom svetskom ratu, pisalo je: “Ovde u ovoj urni, na vrhu Kajmakčalana, Zlatno srce spava. Prijatelj Srba iz najtežih dana. Junak pravde, istine i prava. Švajcarca Rajsa, kom’ nek je slava!”.
Konkurs se raspisuje i u znak sećanja na žrtve zločine koje je počinila austrougarska vojska u Mačvanskom Prnjavoru 4. avgusta 1914 godine.
Inicijator književnog konkursa je Slavica Jovanović novinar i književnik, koja na ovaj način ispunjava zavetnu želju Branislava Bojića Banike književnika iz Beograda koji je svoje detinjstvo provodio u dvorištu prnjavorske crkve znatiželjno posmatrajući spomen- kosturnicu u društvu tadašnjeg crkvenjaka. Majka Branislava Bojića književnika je rodom iz Novog Sela i Bojić je potpisnicu ovih redova zamolio da kroz književno i publicističko štivo, piše o svirepim zločinima nad nedužnim srpskim stanovništvom u Mačvi. Inicijativu su odmah podržali i književnici iz Udruženja književnika Srbije: Predrag Bogdanović Ci književnik, dr Milan Mladenović književnik i mnogi drugi afirmisani književnici i novinari, ali ima i policajaca, kao i književnih klubova.
Takođe u toku je i osnivanje Udruženje pisaca Mačvanskog Okruga, čiji je inicijator, takođe, Slavica Jovanović novinar i književnik.
KONKURS
Konkurs je tematske sadržine i sastoji se od tri pesme. Prva pesma trebalo bi da bude posvećena Arčibaldu Rajsu, njegovom istraživačkom radu na raskrinkavanju zločina nad žiteljima Mačve i njegovom književno-publicističkm radu i knjizi- testamentu “Čujte Srbi, čuvajte se sebe”.
Druga pesma trebalo bi da se odnosi na stradanje mačvanskog življa, koji su na najmonstruoznije načine mučeni, klani, spaljivani, vezani žicom i terani da gledaju trčeći vezani u lance prema avgustovskom Suncu, a poznato je da samo ptica orao, bez teškoća može u Sunce pogledati.
Treća pesma trebalo bi da bude posvećena slepom srpskom guslaru i pesniku Filipu Višnjiću, koji je za vreme Prvog srpskog ustanka sklonište za svoju porodicu našao upravo u Mačvi, odakle je i krenuo po Srbiji da uz gusle peva o slavnim borbama i junacima.
Pesme treba da su dužine do 28 redova, potpisane punim imenom i prezimenom autora.
Jedan autor može učestvovati sa po jednom pesmom na sve tri teme, ili sa tri pesme na jednu temu koju izabere. Ili samo sa jednom temom sa konkursa. Konkurs je samofinansirajući i plaća se učešće od 500 RSD i biće otvoren do kraja aprila 2019. godine. Osim štampanja zbornika i književnih večeri, planirana je i poseta Beogradu i spomeniku Arčibaldu Rajsu koji se nalazi u Topčiderskom parku, kao i poseta spomen kosturnici u Mačvanskom Prnjavoru.
Najuspešnije pesnike očekuju diplome, knjige, umetničke slike, zahvalnice.
Proglašenje pobednika, dodela nagrada i promocija zbornika posvećenog sećanju na žrtve ratova u Mačvi biće održana u avgustu, kada se obeležava jubilej 90 godina od smrti Arčibalda Rajsa ali i godišnjice od velikog zverstva nad Srbima.
Ovim konkursom ispunjavamo i zavetnu želju – testament našeg uglednog srpskog književnika Branislava Bojića, velikog Srbina, rodoljuba i pravoslavca, koji je kao bosonogi dečak u Mačvi bio užasnut zlodelima nad ognjištima i decom, rodnom kraju svoje majke. Zahvalni smo i književnicima Udruženja književnika Srbije što nas podržaše u ovoj ideji.
Mejlovi na koji se šalju pesme su: slavicajov69@gmail.com i slavicaj1969@gmail.com
Uplate za književni zbornik vrše se na žiro-račun Poštanska Štedionica, na ime Slavica Jovanović br. računa: 200 – 65929694 – 51.
Za sve informacije vezane za konkurs možete se telefon: 063- 807 – 59-35 .
U nadi da će konkurs postati tradicionalan i da će otrgnuti od zaborava nedužne mačvanske žrtve, ali i velikog prijatelja Srba Arčibalda Rajsa .
Pripremila: Slavica Jovanović, novinar i književnik
